Enerji içkiləri və reallıq
Bu yazıda keçən dəfə Ramil bəyin paylaşdığı və özümün də hər dəfə şahidi olduğum enerji içkiləri məsələsinə toxunmaq istədim. Bir çox qaynaqdan araşdırma edib araşdırdım, maraqlıdırsa nəticələrini sizinlə paylaşmaq istəyirəm.
Bu yazıda enerji içkisi nədir sualının cavabından, enerji içkilərinin içərisindəki maddələr və təsirlərinə, enerji içkiləri zərərlidirmi sualının cavabından, enerji içkiləri ilə bağlı edilmiş araşdırmalara qədər bir çox mövzuya toxunacam.
ENERJİ İÇKİSİ NƏDİR?
Enerji içkisi mental və fiziki bacarıqların bəzilərini inkişaf etdirdiyi iddia edilən bir çox maddənin istifadə edildiyi bir mayedir.
ENERJİ İÇKİLƏRİ ZƏRƏRLİDİRMİ?
Bunu yazmadan əvvəl qeyd edim ki, heçbir firma ilə müqaviləm yoxdur. Nə enerji içkisi nə də başqa biri ilə. Heçbir şirkəti qorumağa çalışmıram, araşdırdıqlarımdan(internet üzərindən) yazacam.
İndi isə keçək enerji içkilərinin ziyanlarına. İçindəki maddələri tək-tək yazının irəliləyən hissələrində açıqlamağa çalışacam amma bilmənizi istədiyim bir məqam var.
Tərkibində tövsiyyə olunmayan bir çox maddə var. Bu maddələr zamanla və dozadan artıq olduqda bizə zərər verə bilər. Aşağıda bir ara məhşur,sürətlə yayılan bir video var, amma inanmıram ki enerji içkisi insanı bu hala sala bilsin.
(Video həssas insanlar və uşaqlar üçün uyğun olmaya bilər)
Youtube-da bu məsələ ilə əlaqəli bir çox video var və 24 redbull içən bir insanın sonu kimi qələmə verilir. Amma reallıq fərqlidir. Çox güman ki avtoqəza nəticəsində qabırğaları qırılaraq xəstəxanaya gətirilən biridir, enerji içkisi ilə yaxından uzaqdan əlaqəsi yoxdur.
Nəticə olaraq enerji içkisinin içərisində süni dadlandırıcı və performansı artıracaq bir çox maddə var, hansı ki bunlar sağlam yaşam üçün qəbul ediləcək şeylər deyil.
ENERJİ İÇKİLƏRİNİN İÇƏRİSİNDƏ NƏ VAR?
Demək olar ki çox bütün enerji içkilərinin tərkibinə baxdım, gəlin sizə tərkibində nələr var tək-tək yazım:
Taurin: Zehni inkişafa kömək edən, qandakı mineral duz və su tarazlığını saxlayan bir amino turşudur. Yediyimiz qırmızı ət və balıqlarda təbii formada olur. Deyilənə görə ana südündə də bir miqdar taurin olur.
Kofein: Metobolizma və yağ ərinməsini sürətləndirdiyini bildiyimiz kofein ayrıca mental olaraq fokuslanma gücünü artırır.
Yerba mate: Təsir baxımından kofeinə çox bənzəyir amma təəssüf olsun ki o qədər də geniş məlumat mövcud deyil.
Guarana: Kofein tərkibli və kofein təsirli bir maddə daha. Gündəlik dozası ilə bağlı elə də əldə tutulacaq bir araşdırma yoxdur.
Enerji içkilərin çoxunda bu əsas maddələr mövcuddur. Təbii ki bəzi məhsullarda bəzi maddələr əksik və ya fərqlidir.
Burada diqqət çəkiləsi nüans isə çox maddənin stimulan(aktivləşdirici) xüsusiyyətlərinin olması və günlük istifadə miqdarı ilə bağlı araşdırmaların olmamasıdır. Bu məqəmda təhlükə özünü göstərməyə başlayır. Çünki neçə ədəd içsəz və nə ilə birləşərsə təhlükəli olar barədə məlumatınız yoxdur.
Tək başına turşu və zərərsiz birləşmələr olduğu üçün diqqət çəkməyən bu maddələrin birlikdə eyni içki içərisində olduqda hansı vəziyyətin yarandığı ilə bağlı heçkim əvvəldən bilə bilmir.
MƏŞQ PERFORMANSI VƏ ENERJİ İÇKİLƏRİ
Məşqdən əvvəl enerji içkisi məşq performansına təsir edirmi və ya nə qədər edir? Çoxuna maraqlı olan bu sualın araşdırmasına baxaq:
15 aktiv gənc üzərində enerji içkisinin məşq performansı və əzələ dayanıqlılığına təsiri üzərinə test edilib. Çəkisinin hər kq-na görə 2 mg kofein içən və plasebo içkisi içən 2 qrup arasında məşq performansı wingate testi ilə, əzələ dayanıqlılığı isə bench press vəsitəsi ilə ölçülüb.
Nəticə olaraq enerji içkilərinin əzələ dayanıqlılığını 6% artırdığı, məşq performansını isə dəyişmədiyi ortaya çıxmışdır.
Wingate testi bu cür aparılır
Burada heçbir halda məşqdən qabaq enerji içkisi içilməyi tövsiyyə edilmir. Qəbul olunan aktivləşdiricilər ilə birlikdə məşq zamanı vəziyyətdən asılı olaraq bədənə zərəri ola bilər. Nəticə olaraq,enerji içkilərinin çevikliyə təsir etmədiyinin şahidi oluruq.
ENERJİ İÇKİLƏRİNİN ARIQLAMAĞA TƏSİRİ
Enerji içkiləri metabolizmanı sürətləndirdiyi və termojenik(yağ yandırıcı) təsirinin olduğu iddia edilir. Edilən araşdırma nəticəsində:
Ağır çəkili 30 qadın və 30 kişi 2 qrupa bölünərək termojenik təsiri ilə bağlı 28 gün ərzində test aparılıb .
Enerji içkisi və az kalorili dietik yeməklərin yeyən ilk qrupun 28 gün ərzində plasebo içkisi içib az kalorili dieta saxlayan qrupa nəzərən:
- Enerji itkisi əmələ gəldiyi
- Daha çox yağ yandırdığı
ortaya çıxmışdır. Nəticə olaraq xroniki enerji içkisi istehlakı az kalorili dieta ilə birlikdə yağ yanmağını və çəki azalmasını artırdığı görülmüşdür. Amma bu qısa müddət üçün olan testdir, uzun müddətli test nəticələri mövcud deyil.
ENERJİ İÇKİSİ VƏ SPRİTLİ İÇKİLƏRLƏ QƏBULU
Enerji içkiləri dolayı yollarla sərxoşluğa şərait yaradır. Çünki kofein dozası yüksək olan enerji içkisinə spirt qarışdıraraq içmək, yorğunluq hormonu olaraq bilinən kortizol hormonunun iş fəaliyyətini itirməyinə və hormonik pozğunluğa gətirib çıxarır, beləliklə də sərxoş olduğunu hiss etməyən, spirtin təsirini hiss etməyən insan daha çox içir və bu vəziyyət içki zəhərlənməsinə də gətirib çıxara bilir. Buna görə də enerji içkilərinin içinə spirt qarışdırılmaması və spirtli içki ilə birlikdə içilməməsi tövsiyyə olunur.
NƏTİCƏ OLARAQ:
- Enerji içkiləri, tərkibindəki bir çox maddə ilə sağlam yaşam üçün elə də ümidverici birşey kimi görünmür. Bununla yanaşı heçbir enerji içkisi sizi öldürməz.
- Enerji içkiləri möcüzəvi bir məhsul deyil. Normal həyatınızda etmədiyiniz şeyləri elətdirməz
- Arıqlamaq və məşq performansı mövzusunda ala biləcəyiniz təsiri evdə də təbii yollarla bəzi qarışımlardan ala bilərsiz.
- Enerji içkilərinin spirtli içkilərlə qəbulu zəhərlənməyə qədər gedib çıxa bilir